Παραθέτουμε πιο κάτω αρκετά από τα ήθη και τα έθιμα που υπήρχαν και αρκετά από αυτά εξακολουθούν να διατηρούνται μέχρι σήμερα στην κοινότητα της Τερσεφάνου.
Έθιμα των Χριστουγέννων
Από τις αρχές του Δεκέμβρη παρατηρείται μια μεγάλη δραστηριότητα στα νοικοκυριά της κοινότητας που αφορά τις προετοιμασίες για τη μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων. Γενική καθαριότητα του σπιτιού, ξεσκόνισμα, γύαλισμα, τακτοποίηση επίπλων, ψήσιμο στους πλιθαρόκτιστους φούρνους των παξιμαδιών και ασπρογιάτισμα των εσωτερικών και κάποτε των εξωτερικών τοίχων και περιτοιχισμάτων.
Ανήμερα των Χριστουγέννων ο κόσμος πηγαίνει στην εκκλησία. Μεταλαμβάνει των αχράντων μυστηρίων (πασκάζει, στη συνηθισμένη κυπριακή διάλεκτο) και ανταλλάσσουν ευχές και φιλιά. Ακολούθως όλοι πάνε στα σπίτια τους και όλη η οικογένεια κάθεται στο τραπέζι και τρώει χοιρινό κρέας, μέσα σε ένα χαρούμενο, ευχάριστο και γιορτινό οικογενειακό περιβάλλον.
Την παραμονή των Χριστουγέννων έσφαζαν τον χοίρο τον οποίον μεγάλωναν για αυτό το σκοπό και τον έβαζαν σε καζάνι με ζεστό νερό για να αφαιρέσουν τις τρίχες του. Με το κρέας του χοίρου κατασκεύαζαν λούντζες, χοιρομέρια και λουκάνικα. Την κοιλιά την έκαναν «παστή» και το κεφάλι με τα πόδια «Ζαλατίνα». Τα λουκάνικα τα κρέμαζαν ψηλά μέσα στην τσιμινιά (τζάκι) για να ψήνονται σιγά-σιγά. Τα υπόλοιπα τα μισόψηναν και τα φύλαγαν μέσα σε «κουμνιά» (πήλινα δοχεία) μαζί με το «λαρδί» (λίπος) για να διατηρούνται. Με αυτό τον τρόπο είχαν απόθεμα φαγητού για αρκετό καιρό.
Έθιμα της Πρωτοχρονιάς
Το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς, μετά το φαγητό, ο νοικοκύρης έκοβε τη Βασιλόπιτα με το τυχερό νόμισμα. Όποιος έβρισκε στο κομμάτι του το νόμισμα θα ήταν ο τυχερός της νέας χρονιάς. Βάσει των παλαιών κυπριακών εθίμων όταν επέστρεφαν από την εκκλησία στο σπίτι τους έπρεπε να μπουν με το δεξί πόδι για να παν όλα δεξιά (καλά) στη νέα χρονιά.
Την Πρωτοχρονιά έπαιζαν επίσης διάφορα τυχερά παιχνίδια με τραπουλόχαρτα στα καφενεία του χωριού καθώς και σε διάφορα σπίτια μέχρι το πρωί. Τα παιχνίδια αυτά ήταν: «Εξηνταέξι» «Τριανταένα» και «Πρέφα».
Φώτα
Την παραμονή των Φώτων οι νοικοκυρές έφτιαχναν ξεροτίανα (λουκουμάδες) για να φάνε μαζί με τις οικογένειες τους. Ακολούθως έριχναν και στα δώματα (στέγες των σπιτιών) να φάνε οι καλικάτζαροι και να φύγουν.
Μετά το τέλος της λειτουργίας ο Ιερέας του χωριού γύριζε σε όλα τα σπίτια και ράντιζε με Αγίασμα (Καλάντιζε) συνοδευόμενος από δύο παιδιά που κρατούσαν από ένα κουβά με Αγίασμα. Παλαιότερα οι κάτοικοι πρόσφεραν στον παπά «Γκιοφτέρκα» (παραδοσιακό έδεσμα), λουκάνικα και σταφίδες. Μέσα στους δύο κουβάδες με το Αγίασμα έβαζαν διάφορα νομίσματα τα οποία έπαιρναν οι δύο συνοδοί του παπά.
Πηγή:
Το κείμενο ετοιμάστηκε από το Κοινοτικό Συμβούλιο Τερσεφάνου |
